Rynek malin w Polsce i Europie - problemy i perspektywy

Niskie ceny skupu i brak rentowności produkcji

Jednym z najpoważniejszych problemów, z którymi zmaga się polska branża malinowa, są niskie ceny skupu malin przemysłowych i deserowych. Według portalu fresh-market.pl, średnie ceny malin w skupach i przetwórniach w Polsce wynosiły w lipcu 2023 roku od 4 do 6 zł za kilogram, co nie pokrywa kosztów produkcji owoców. Koszty te wynikają m.in. z wysokich nakładów pracy, nawożenia, ochrony roślin, zbioru i transportu. Producenci malin alarmują, że tak niskie ceny skupu grożą upadkiem wielu gospodarstw i utratą dochodów dla tysięcy rodzin.

Państwowa interwencja na rynku maliny

W obliczu kryzysu na rynku maliny, rząd postanowił zareagować i uruchomić państwowy skup malin powyżej ceny rynkowej. Skup prowadzi spółka Skarbu Państwa - Krajowa Spółka Cukrowa, która oferuje producentom 8 zł za kilogram malin przemysłowych i 10 zł za kilogram malin deserowych. Skup ma trwać do końca sierpnia lub do wyczerpania limitu 20 tysięcy ton owoców. Celem interwencji jest podniesienie rentowności produkcji malin i zapewnienie stabilności rynkowej.

Konkurencja z importem i zmiany na rynkach zagranicznych

Innym czynnikiem wpływającym na sytuację na rynku malin jest konkurencja z importem mrożonych owoców z innych krajów, głównie z Ukrainy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, import mrożonych jagód do Polski wzrósł w pierwszym kwartale 2023 roku o ponad 40% w porównaniu do tego samego okresu w 2022 roku. Tymczasem eksport polskich mrożonych jagód utrzymał się na zbliżonym poziomie. Importowane owoce są tańsze od krajowych i stanowią konkurencję dla polskich przetwórców.

Zmiany zachodzą również na rynkach zagranicznych, gdzie polskie maliny trafiają głównie do Europy Zachodniej. Tam jednak rośnie konkurencja z innych krajów, takich jak Serbia, Maroko czy Hiszpania, które oferują owoce o lepszej jakości i niższej cenie. Ponadto zmieniają się preferencje konsumentów, którzy coraz częściej wybierają inne owoce jagodowe, takie jak borówki czy jeżyny.

Perspektywy rozwoju branży malinowej

Mimo trudnej sytuacji na rynku malin, polska branża malinowa ma też szanse na rozwój i poprawę swojej pozycji. Jednym z nich jest dywersyfikacja produkcji i poszukiwanie nowych odmian malin, które będą lepiej dostosowane do warunków klimatycznych, odporniejsze na choroby i szkodniki, a także atrakcyjniejsze dla konsumentów pod względem smaku, koloru i trwałości. Innym kierunkiem rozwoju jest zwiększenie przetwarzania malin na produkty o wyższej wartości dodanej, takie jak dżemy, soki, syropy, liofilizaty czy kosmetyki. Wymaga to jednak inwestycji w nowoczesne technologie i sprzęt, a także promocji i edukacji konsumentów.

Polska branża malinowa ma też potencjał do zwiększenia eksportu na rynki zagraniczne, zwłaszcza do krajów spoza Unii Europejskiej. Aby to osiągnąć, należy poprawić jakość i bezpieczeństwo żywności, dostosować się do wymogów sanitarnych i fitosanitarnych, a także budować markę i renomę polskich malin. Niezbędna jest również współpraca między producentami, skupami, przetwórcami i instytucjami branżowymi, aby wspólnie reprezentować interesy sektora i stawiać czoła wyzwaniom rynkowym.